İhracatçıların “dolar 25 TL olsun” talebini takdirle karşılayan ekonomi yönetimi, çareyi ikili kurlara geçmekte buldu. Döviz, vatandaşa farklı ihracatçılara farklı adetlerde satılacak. Ekonomistler, seçime kadar doları sabitlemek isteyen hükümetin yaptığı analizin olumlu etkilerinin de tartışmalı olduğunu belirtiyor.
Halk TV yazarı Barış Soydan, “Dolar 25 lira olmasın diye ikili kuraya geçtiler” başlıklı yazısında, İhracatçı Birlik Lideri Jak Eskinazi’nin doları 25 TL’ye yükseltme talebi sonucunda bunu bildirdi. Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin İzmir’de katıldığı toplantıda dile getirdi. Çifte beraberlik olduğunu belirterek, yeni sıralamayı şöyle değerlendirdi:
“Eskinazi’nin söylediği şuydu: Dolardaki baskı nedeniyle Türkiye’nin ihracat artışı durdu. Dokuma ve hazır giyimde ihracat artık artmıyor, düşüyor. Nedeni? Bunda Avrupa’daki sakinliğin de payı var ama Bunun temel nedeni döviz kuru enflasyon kadar yükselmediği için ihracatçıların maliyetleri fiyatlarına iniyor, yani yükseliyor ve bunun sonucunda dünya pazarlarındaki müşterilerini ülkelere kaptırmaya başlıyorlar. enflasyondan etkilenmeyenler.
Tatil yeri? Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe daha önce ‘Enflasyon kadar kur da yükselsin istiyoruz’ demişti. Ege İhracatçı Birlikleri Başkanı somut bir seviye verdi: ‘TL’nin yüzde 30’dan fazla değer kaybetmesini, doların 25 TL olmasını istiyoruz.7
İhracatçı şımarık mı? Kendi çıkarlarını savunmaları neden şımarık olsun ki? Türkiye’nin 100 milyar dolarlık dış ticaret açığı olmasaydı, ihracatçıların taleplerini görmezden gelir, geçiştirirdik. Ama Türkiye’nin 100 milyar dolar dış ticaret açığı var. Bu açığı kapatmak için ihracatı artırmamız gerekiyor. Aksi takdirde Türkiye ekonomisi er ya da geç duvara toslayacaktır.
Eskinazi ne diyordu? ‘Doların baskısı nedeniyle Türkiye’nin ihracat artışı durdu.’ Dolar neden baskı altında? ‘Seçimden önce lütfen hareket etmeyin’. İktidarın oylarındaki erimenin en büyük sebebi 2021 sonunda yaşanan devalüasyon nedeniyle enflasyonun patlamasıydı. Aynı şeyin tekrar olacağından korkuyorlar. Bunu önlemek için geçen yılın ilk on ayında Merkez Bankası’nın 100 milyar doları aşkın rezervini sattılar. Satışa devam ediyorlar. Merkez Bankası’nın Swap (Döviz swapı) hariç rezervleri yine eksi 60 milyar dolara geriledi. Ancak bu satışlar gerçekten doları dizginledi. TÜİK’e göre geçen yıl enflasyon yüzde 64 artarken, TL dolar karşısında yüzde 30 değer kaybetti. Çözüm? Türkiye’nin ihracat artışı durmuş, ithalat cazip hale gelmiştir. Dış ticaret açığı da 100 milyar doları buldu.
Özetle, ihracatçının ’25 dolara şımarma’ talebini hafife alacak ve görmezden gelecek durumda değiliz. Bunu hükümet de görüyor. Ancak dolar seçimden önce yükselmemeli. Çift bilinmeyenli bu denklemden nasıl çıkılır?” (TAM YAZI)
